Mo Yan; “Sakın Konuşma!” anlamına gelmektedir. Asıl adı Guan Moye olan Çinli yazarın bu mahlası, sürekli sansürlendiği ve kitapları korsan yollarla okuyucuya ulaştığı için kullandığı düşünülüyor. Kendisi 2012 yılında Nobel Ödülünü kazanmış ve ülkesinde yasaklı olmasına rağmen, Çin’e ilk defa Nobel’i getirmiştir.
Batı ülkelerinde 1987 yapımı Red Sorghum ( Kızıl Darı Tarlaları ) filmine ilham veren eseriyle tanınmıştır. Eserleri Türkçe’ye Nobel ödülünü aldıktan sonra çevrilmiştir.
Değişim bir tür otobiyografi kitabı. Mo Yan’ın 1969 yılındaki çocukluk anılarını anlatmasıyla başlıyor. Çin’in o dönemki sosyal-kültürel yapısını bu anılarla anlatıyor. Fakirlik, içselleştirilmiş yokluk, savaş sonrası yaşamı normalize etme çabaları konularına değiniliyor.
Küçük bir kasabada yaşayan tüm erkek çocukların GAZ51 i kullanan tatlı kız Lu Wenli’nin babası gibi olma hayalleri var. Çünkü o dönemlerde askeri şöförlük demek güç demek hız demek. Eh tabii bu kavramlar da ergenlik dönemindeki çocuklar için “erkeksilik” demek. Askerlik bir yandan da “statü” demek.
Bir gün öğrencilerden hayallerini yazacakları bir kompozisyon isteniyor. He Zhiwu, kompozisyon ödevine tek idealinin “Lu Wenli’nin babası olmak,” yazıyor. Sonra bunun bir yazım hatası olduğunu söylüyor; ama bu yazım hatası nedeniyle onunla dalga geçen öğretmeni yüzünden okulu terk ediyor. Başka bir öğretmen yüzünden de Mo Yan okuldan atılıyor. İki arkadaş birbirinden ayrı düşüyor.
Sonra kahramanımız büyüyor ve Halk Kurtuluş Ordusuna yazılıyor. Burada Zhang Usta ile tanışıyor. Savaştan kalma bir kamyonet kullanıyor Zhang Usta. Bu da bir GAZ51. Bu kamyoneti köyündeki kamyonetle buluşturmayı istiyorlar. Kamyonetin kitapta çok derin bir sembolik anlamı var. Köye döndüklerinde, He Zhiwu’nun değişik işlere bulaştığını, artık çok zengin olduğunu ve o külüstürü çok yüksek bir meblaya satın aldığını öğreniyorlar.
He Zhiwu’nun çocukluktan beri asıl isteği ne GAZ51 ne Lu Wenli’nin babası gibi bir şöför olmak… Aslında onun isteğinin Lu Wenli olduğunu öğreniyoruz. Tüm çalışma, çabalama, atıldığı tehlikeli işler, kaçakçılıklar, elde ettiği tüm zenginlik bir gün kadının karşısına çıkabilmek için.
Eee He Zhiwu Lu Wenli’nin karşısına çıkınca ne oldu? Mo Yan ile eski okul arkadaşlarının yolları nasıl tekrar kesişti? GAZ51’ler bir araya geldi mi? Mo Yan askerlikten yazarlığa nasıl geçiş yaptı? Merak ettiyseniz öğrenmek için okumalısınız. Benden bu kadar ; )
Kitabın vermek istediği mesaja dair güzel bir alıntı ile bitiriyorum:
“Eğer savaşı sağ salim atlatırsam yiğitlik mertebesine yükselecek, sağ çıkamazsam da en azından anne ve babamı şehit ailesi mertebesine çıkaracaktım, böylece politik statüleri değişecek ve beni boşa yetiştirmemiş olacaklardı. …. Aşağılık bir yaşam sürmektense şanlı bir ölümü tercih ediyorduk hepimiz.”
Hiç okumadığım bir yazar, dikkatimi çekmeyi başardı bu güzel incelemenle. Ellerine sağlık.
Lu Wenli’yi (venli diye okudum :)) ya da adı altında anlatmak istediği şeyi merak ettim. Detaylar için listeye eklendi, teşekkürler Gizemcim